Në data 24-27 Prill 2023 në Hangzhou, Kinë u mbajt Forumi i Katërt Botëror i të Dhënave të OKB-së 2023, me pjesëmarrjen fizike të 1000 personave dhe të mbi 1000 personave që e ndoqën online.

Ky Forum u organizua nga Byroja Kombëtare Kineze e Statistikave, me mbështetjen e Divizionit të Statistikave të Departamentit të Çështjeve Ekonomike dhe Sociale të OKB-së (DESA), nën drejtimin e Komisionit Statistikor të OKB-së dhe Grupit të Nivelit të Lartë për Partneritetin, Koordinimin dhe Ngritjen e Kapaciteteve për Statistikat për Axhendën 2030 për Zhvillim të Qëndrueshëm (HLG-PCCB), ku anëtare dhe bashkëdrejtuese e këtij grupi prej 3 vitesh është edhe Shqipëria nëpërmjet Drejtorit të Përgjithshëm të INSTAT.

Forumi Botëror i të Dhënave i OKB-së synon të nxisë inovacionin e të dhënave, të ushqejë partneritete, të mobilizojë mbështetje të nivelit të lartë politik dhe financiar për të dhënat dhe të ndërtojë një shteg për të dhëna më të mira për zhvillim të qëndrueshëm.

Edicioni i vitit 2023 të Forumit, promovoi katër fusha kryesore tematike, të cilat përmbajnë çështjet kritike dhe veprimet urgjente të identifikuara nga komuniteti global i të dhënave dhe statistikave, për të shërbyer si një "thirrje grumbulluese" për propozime programesh me zgjidhje praktike dhe përvoja praktike mbi këto çështje. Tre ditë plot diskutime nga aktorë të ndryshëm ku ndër të tjera fokusi ishte si statistikat duhet të përgjigjen në kohë krizash

Fushat tematike të diskutuara në këtë forum ishin si në vijim;

• Inovacion dhe partneritet për të dhëna më të mira dhe më gjithëpërfshirëse;
• Maksimizimi i përdorimit dhe vlerës së të dhënave për vendimmarrje më të mirë;
• Ndërtimi i besimit dhe etikës në të dhëna; dhe
• Tendencat dhe partneritetet në zhvillim për të zhvilluar ekosistemin e të dhënave.

INSTAT ka qënë pjesë e grupit të punës për përgatitjen e dokumentin final të Forumit Botëror të të Dhënave i cili u paraqitet në përmbyllje të Forumit, si Deklarata e Hangzhou-t.

Shqipëria u përfaqësua  në panelin e seancës plenare të nivelit të lartë përmbyllës, me Znj. Elsa Dhuli si anëtare e Komitetit të lartë të  Programit të Forumit Botëror të të Dhënave të OKB-së, me datë 27 Prill.

Seanca plenare shqyrtoi se si të dhënat ndërthuren shpesh në prioritetet globale si ndryshimi i klimës, konflikti dhe fatkeqësitë. Si mobilizimi dhe zhvillimi i teknologjisë dhe mjeteve për gjenerimin e këtyre të dhënave janë të nevojshme për përgjigjet e kërkuara ndaj këtyre prioriteteve. Pse më shumë partneritete dhe kontribute nga organizatat kombëtare të statistikave dhe sektori privat mund të ndërtojnë një ekosistem më të mirë të të dhënave në nivel lokal, kombëtar, rajonal dhe ndërkombëtar. Çfarë kapaciteti duhet të marrin organizatat kombëtare të statistikave për të marrë një rol udhëheqës më gjithëpërfshirës krahas mbështetjes nga komuniteti më i gjerë i të dhënave. Si mund të forcojnë këto tendenca zbatimin e Planit Global të Veprimit të Cape Town dhe të pasqyrohen në një version të përditësuar të planit të nisur në këtë Forum.

Gjithashtu Znj. Dhuli, ishte e ftuar si folëse në Seancën Plenare të nivelit të lartë “Tendencat dhe partneritetet në zhvillim për të zhvilluar ekosistemin e të dhënave” organizuar nga Komiteti i Programit të Forumit Botëror të të Dhënave i OKB-së.

Ky sesion plenar shqyrtoi partneritetet e nevojshme dhe rolin e tyre në zhvillimin e ekosistemit të të dhënave, duke u fokusuar në tema të reja si Inteligjenca Artificiale. Pse më shumë partneritete dhe kontribute nga organizatat kombëtare të statistikave dhe sektori privat mund të ndërtojnë një ekosistem më të mirë të të dhënave në nivel lokal, kombëtar, rajonal dhe ndërkombëtar. Çfarë kapaciteti duhet të marrin organizatat kombëtare të statistikave për të marrë një rol udhëheqës më gjithëpërfshirës krahas mbështetjes nga komuniteti më i gjerë i të dhënave. Si mund të forcojnë këto tendenca zbatimin Planit Global të Veprimit të Cape Town.

Si anëtare dhe bashkëdrejtuese e Grupit të Nivelit të Lartë për Partneritetin, Koordinimin dhe Ngritjen e Kapaciteteve për Statistikat për Axhendën 2030 për Zhvillim të Qëndrueshëm (HLG-PCCB), Znj.Dhuli drejtoi dhe takimin e radhës, Takimi i 30-të i këtij grupi.

Si çdo Forum, edhe ky Forum u përmbyll me një deklaratë - Deklarata e Hangzhout “Përshpejtimi i progresit në zbatimin e Planit Global të Veprimit të Cape Town (CTGAP) për të dhënat e zhvillimit të qëndrueshëm”, ku ndër të tjera znj. Amina Mohammed Zëvendës Sekretare e Përgjithshme e OKB-theksoi;

“Ne kemi bërë një rrugë të gjatë që nga Cape Town. Ne kemi lëvizur nga një fokus i ngushtë i statistikave zyrtare duke menduar për ekosistemin e të dhënave në mënyrë më holistike, me të gjithë aktorët që punojnë gjithnjë e më afër së bashku,  nga qytetarët, sektori privat, vendimmarrësit tek zyrat kombëtare të statistikave.”  

“Sot shohim të dhëna që diskutohen në një nivel politik ku është arritur të kuptohet vlera e të dhënave si një aset strategjik – kyç për të marrë vendime më të mira për të mbështur njerëzit dhe planetin. Ne duhet urgjentisht të investojmë në të dhëna më të mira për të siguruar që askush të mos mbetet pas.”

Në mes të kohës së zbatimit të Agjendës 2030 për Zhvillim të Qëndrueshëm, me cilësi të lartë, në kohë, të hapur dhe gjithëpërfshirëse të dhënat mbeten një komponent kyç për përshpejtimin e progresit të nevojshëm për të arritur Qëndrueshmërinë.

Deklarata e Hangzhou bën thirrje për një rritje urgjente të nivelit dhe shkallës së investimeve në të dhëna dhe statistika nga aktorët vendas dhe ndërkombëtarë si dhe nga sektorët publikë, privatë dhe filantropikë për të të forcuar kapacitetin statistikor në vendet me të ardhura të ulëta dhe në shtetet e brishta, të mbyllë boshllëqet e të dhënave për grupet vulnerabël dhe rritjen e elasticitetit të vendit në kontekstin aktual të një krize ekonomike, konflikteve të zgjatura,  emergjencës klimatike dhe rritjen e pasigurisë ushqimore.

Deklarata e Hangzhou thekson gjithashtu bashkëpunimin dhe koordinimin me të dhënat e një ekosistemi më të gjerë nëpërmjet nisjes së një programi të ri mbi të dhënat, krijuara nga qytetarët për të fuqizuar individët dhe komunitetet të kontribuojnë në prodhimin e të dhënave, të marrin kontrollin e të dhënave të tyre dhe të përmirësojnë jetën e tyre.

Gjatë Forumit Botëror të të Dhënave të OKB-së 2023, Divizioni i Statistikave i OKB-së DESA lançoi zyrtarisht nismën “Një Bashkëpunim për të dhënat qytetare” për të promovuar bashkëpunimin sistematik ndërmjet shoqërisë civile, sistemeve kombëtare statistikore, akademisë, prodhuesit dhe përdoruesit e tjerë të të dhënave. Bashkëpunimi do të sigurojë një hapësirë ​​për ndarje njohuritë, burimet dhe adresimin e sfidave kryesore që u diskutuan gjatë Forumit Botëror të të Dhënave të OKB-së si cilësia e të dhënave, etika dhe zhvillimi i mëtejshëm i udhëzimeve të bazuara në kërkime të vazhdueshme dhe përvojat e mbledhura.

Forumi i radhës do të organizohet në Kolumbi në vitin 2024.